Onderzoek van de UvA: Is finance aan het transformeren?

Door Rob Cools, Product Marketing Director bij Workday

Hoe staat het met de digitale transformatie van de financiële afdeling? Komt finance toe aan innovatie van de eigen werkzaamheden en krijgt het meer en meer een strategische positie in de organisatie? De Universiteit van Amsterdam (UvA) deed hier samen met financieel opleider Pluc!, het Finance Transformation Forum en Workday, zeer recent onderzoek naar. De resultaten van dit wetenschappelijke onderzoek Finance Transformation in the Digital Era zou je gemakshalve kunnen samenvatten met: er is nog werk aan de winkel.

De UvA onderzocht onder meer in hoeverre de manier van werken en de strategische positie van finance inmiddels zijn getransformeerd, wat de uitdagingen en drempels daarbij zijn en of medewerkers toegerust zijn voor de toekomst. Voor het onderzoek werden ruim 100 CFO’s en finance professionals uit het hogere kader digitaal bevraagd en namen meer dan 75 CFO’s en senior financials deel aan rondetafelgesprekken, forums en 1-op-1 conversaties.

Vooral bezig met de dagelijkse issues

Een wetenschappelijk onderzoek met een zeer interessante onderzoeksvraag. De conclusie is (helaas, voeg ik daar zelf aan toe) dat het nog niet zo opschiet met de digitale transformatie van finance. Eén van de conclusies van UvA-onderzoeker prof. dr. Frank Verbeeten MBA is bijvoorbeeld dat de aandacht van finance momenteel vooral nog uitgaat naar het oplossen van dagelijkse issues. Zo’n 54% van de ondervraagden geeft dat aan. Daardoor is er nauwelijks ruimte en aandacht om te innoveren en nieuwe digitale strategieën te ontwikkelen. Slechts 18% zegt bezig te zijn met innovatie voor digitale transformatie.

Is finance dan wel betrokken bij initiatieven die de digitale strategie van de organisatie bepalen? Finance begon ooit als puur administratieve afdeling. Mede gezien het toenemende belang van de financiën en de onderliggende data, plus de blik op prognoses voor de toekomst, ontwikkelt finance zich meer en meer richting de strategische kant van de besluitvorming. Het beeld is dan ook dat de financiële afdeling momenteel betrokken is bij strategische initiatieven. Slechts 6% is het volledig oneens met dat beeld. Zo’n 54% is het min of meer eens. Ruim 40% is het volmondig eens met de stelling dat hun afdeling betrokken is bij de digitale strategie van hun organisatie.

Mondjesmaat adoptie van nieuwe technologie

Op de financiële afdeling zelf speelt de digitale transformatie ook een belangrijke rol. Nieuwe technologieën hebben direct invloed op de activiteiten en kunnen kernprocessen efficiënter en effectiever maken. Daarbij is er nog de belofte van geavanceerde innovaties, zoals robotisering (robotic process automation - RPA), AI, machine learning en blockchain. In het onderzoek is gevraagd naar de mate van interesse in of implementatie van dergelijke digitale technologieën. Uit de antwoorden komt naar voren dat ‘gevestigde’ technologie een vaste plek heeft gekregen op de afdeling. Zo’n 70% maakt gebruik van geautomatiseerde rapportagetools en ruim 45% van visualisatiesoftware. Aan de andere kant van het spectrum vinden we blockchain (4%) en AI (12%). Er is wel een verschil in de mate waarin die technologie overwogen wordt. Bijna geen enkele organisatie onderzoekt de toepassing van blockchain, terwijl een flink gedeelte (37%) kijkt naar de mogelijkheden van AI. Machine learning (37%) en process mining (41%) staan ook bij veel organisaties op het verlanglijstje.

In de rondetafelgesprekken, waar wat dieper op de kwesties werd ingegaan, kwam naar voren dat de relatief lage adoptie van geavanceerdere technologieën ook verband houdt met de last van legacy-systemen. Veel financiële afdelingen zijn vooral nog erg druk met het oplossen van de issues die het vaak versnipperde IT-landschap hen opleveren. De bestaande systemen zitten het doorpakken op nieuwe technologie in de weg.

Het belang van digitale transformatie

Wat zijn momenteel de voornaamste uitdagingen van finance? Ruim twee derde (69%) noemt het vastleggen van betrouwbare data problematisch. Verder is volgens 68% het vinden en binnenhouden van financiële professionals met de juiste vaardigheden lastig. Op dit laatste punt kom ik in een latere blog terug. Ten slotte noemt 61% het creëren van een besliscultuur op basis van data een van de belangrijkste uitdagingen.

De erkenning van het belang van digitale transformatie en de steun van de bedrijfstop voor digitale transformatie voor finance wordt minder vaak als uitdaging gezien. Dat lijkt erop te duiden dat dat belang inmiddels erkend wordt en dat is al een stap vooruit vergeleken met vijf jaar geleden. Uit een toenmalig onderzoek kwam naar voren dat er vanuit de top nauwelijks steun was voor de digitale transformatie van finance en dat het vooral gezien werd als een IT-ding.

Concluderend zou je kunnen stellen dat er inmiddels een goede voedingsbodem is voor de digitale transformatie van finance, maar dat er tussen droom en werkelijkheid vooral nog praktische issues in de weg staan, zoals het oplossen van de dagelijkse uitdagingen (‘getting the basics right’), het vinden van de juiste talenten en het gebrek aan eenduidige en betrouwbare data. Kortom: we zijn op weg, maar er is nog veel werk aan de winkel voor finance.

Het rapport Finance Transformation in the Digital Era van de Universiteit van Amsterdam (UvA), Pluc!, het Finance Transformation Forum en Workday, is hier op te vragen.